Astronomi Tarihi
Hipparchus ve Ptolemy
Yaklaşık 1,000 parlak yıldızın konumlarını belirlediler, yıldızları parlaklıklarına göre sınıflandırdılar.Hipparchus çok doğru yıldız haritaları çizmiştir.Ptolemy Almagest adlı kitabında 48 takımyıldızı listelemiştir.Ancak evrenin yapısını Dünya'nın merkezde olduğu ve sırasıyla Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars, Jübiter ve Satürn'ün onun çevresinde döndüğü evren modeliyle açıklıyordu.
Ptolemy'nin sisteminin eski bir haritası
Samos'lu Aristarchus
Evrenin merkezinde Dünya'nın değil Güneş'in olduğu görüşünü ilk kez savunan kişidir.Yıldızların sonsuz uzaklıkta olduğunu düşündüğünden evrenin de sonsuz olduğu görüşündeydi.Güneşin ve Ay'ın boyutlarını ve uzaklıklarını hesaplamaya çalışmıştır.Görüşleri yaşadığı dönem şöyle dursun, 1500 yıl sonra Kopernik tarafından savunulduğunda dahi kabul görmemiştir.
Nasir al-Din al-Tusi
İranlı astronom tüm sistemin mevcut ilk açıklamasını yapan kişidir.Gezegenlerin hareketlerinin doğru bir çizelgesini yaptı ve birçok yıldız adlandırdı.Ekinoksların yalpalama değerinin 51' olduğunu hesapladı.Ayrıca usturlap adı verilen ve gökcisimlerinin yüksekliğini tayin etmeye yarayan gözlem aracının yapımına ve kullanımına katkıda bulundu.
Nasir al-Din al-Tusi bir gözlemevinde resmedilmiş.
Nicolaus Copernicus
Modern zamanın ilk Güneş merkezcil açıklamasını yaptı.Ptolemy'nin görüşlerine karşı çıktı ve bu nedenle Kilise, öngördüğü sistemi basılı olarak yayımlamasına engel oldu.Sonunda Görsel Kürelerin Dönüşleri Üzerine adlı eseri yayımladığında evrenin doğası üzerine büyük bir tartışma başlatmış oldu.Güneş merkezli evren teorisinin yanlışlığını Dünyaya anlatarak ilme çok büyük bir katkı sağlamıştır.
Kopernik'in sistemi
Tycho Brahe
İlk araştırma enstitüsü olan Uraniborg'u kurmuş ve çalışmalarını burada yapmıştır.Sistemetik methotlar geliştirerek ve ölçüm araçları tasarlayarak Mars'ın yörüngesi de dahil birçok ölçüm yapmıştır.Günümüzde süpernova olarak bilinen bir yıldız patlaması ve bir kuyruklu yıldız gözlemledi.Araştırmaları sonucunda Ptolemy'nin yanıldığını anlamasına rağmen Kiliseye bağlılığından Kopernik'in teorisini de benimseyemedi.Ancak tasarladığı gözlem ve ölçüm araçları ile astronomiye büyük katkıda bulundu.
Brahe'nin gökcisimlerinin sapma değerlerinin ölçülmesine (solda) ve
gökcimleri arasındaki mesafenin ölçülmesine (sağda) yarayan iki tasarımı.
Johannes Kepler
Platoncu felsefenin ve Pythagorasçı matematiğin etkisiyle evrende var olduğuna inandığı matematiksel uyumu ortaya koymaya çalıştı. Bu amaçla eski yunalılardan beri bilinen ve Platon cisimleri olarak adlandırılan beş düzgün çokyüzlüden yararlanmayı düşündü. Uzay da yalnız bu beş düzgün çokyüzlünün var olabileceği eski yunanlılarca kanıtlanmıştı. Bu beş düzgün çokyüzlü şunlardı. Dörtyüzlü (yüzleri dört eşkenar üçgen olan piramid),küp,sekizyüzlü(sekiz eşkenar üçgen), onikiyüzlü(oniki düzgün beşgen) ve yirmi yüzlü(yirmi eşkenar üçgen). Bu çok yüzlüler köşelerinden geçen birer küre içine yerleştirilebildikleri gibi bunların içine yüzlerine orta noktalarından teğet olacak biçimde birer küre yerleştirilebilir. Copernik astronomisi her biri bir küre üzerinde dolanan altı gezegen tanıyordu. Kepler bu altı gezegenin üzerinde dolandığı kürelerin aralarında beş ploton cismi bulunacak biçimde iç içe yerleşmiş durumda olduklarını öne sürdü.
Kepler 1600'de, o sıralarda imparatorluk matematikçiliğine atanan Tycho Brahe'nin yanına gitti ve onun asistanı oldu. Brahe ertesi yıl ölünce imparatorluk matematikçiliğine atandı. Kepler yıldızların insanların yaşamlarını yönlendirdiği yolundaki boş inancı redetmesine karşın, evren ile insan arasında belirli bir uyum olduğuna inanıyordu ve astrolojiye dayanan öngörüleriyle ün yapmıştı.
Tycho Brahe'nin araştırma grubunda Kepler'e Mars'ın incelemesi görevi verilmişti. Ama o önce ışığın atmosferde kırılması olgusunu incelemek gerektiği kanısına vardı. Dış uzaydaki gökcisimlerinden gelen ışık ışınlarının, Yeri çevreleyen yoğın atmosfere girdiklerinde nasıl kırıldığı konusundaki araştırmalarının sonuçlarını Ad vitellionem Paralipomena Quibus Astronomiae Pars Optica Traditur(astronomideki optik konuların incelenmesi konusunda Vitellio'ya ek) gibi alçakgönüllü bir başlık altında yayımladı.Brahe'nin gözlem sonuçlarını dairelerden oluşan ve düşünebildiği her türden yörünge biçimine uydurmaya çalışıp başarıya ulaşamayan Kepler, Kopernik'in görüşlerinden de esinlenerek, dairesel olmayan yörüngeleride ele aldı. Ve doğru sonuca ulaştı. Mars odaklarından birinde Güneş bulunan eliptik bir yörüngede dolanıyordu. Gezegenler yörüngede dolanırken eşit zaman aralıklarında eşit yol almıyordu ama gezegeni güneşe birleştiren doğru parçası eşit zaman aralıklarında eşit alanlar tarıyordu Bu iki yasa bügün Kepler'in birinci ve ikinci yasası olarak bilinir. Keplarin üçünçü yasası ise Gezgenlerin güneşe olan ortalama uzaklıklarının üçünçü kuvveti , yörüngedeki dolanma sürelerinin karesiyle orantılıdır. Bu üç yasa yarım yüzyıl sonra Isaac Newton'un evrensel kütle çekimi yasasını bulmasında belirleyici rol oynamıştır.
Kaynak : Ana Britannica
Galileo Galilei
Gökyüzünü incelemek üzere teleskop kullanan ilk kişiydi.
Teleskop kullanan ilk kişi olması evrenin (o zamanlar) inanılmaz gerçeklerine ilk şaşıran kişi olmasını da beraberinde getirdi.Güneş'in karanlık lekelerinin hareket ettiğini, Ay'ın kriterlerle dolu bir yüzeyi olduğunu ve Jüpiterin dört büyük uydusunu keşfetti. Daha sonradan Io Europa Ganymede ve Callisto adı verilen bu dört uydunun hepsine birden Galileo Uyduları adı verilir.Keşiflerinden en önemlisi ise Venüs'ün görünümünün zaman içinde değişmesiydi ki bu da onun Güneş'in çevresinde döndüğünü kanıtlıyordu.Buna karşın kilisenin baskı ve tehditleri sonucu bu savından vazgeçmeyi kabul etti ama çalışmalarını gizli olarak sürdürdü ki bu çalışmalar ancak ölümünün ardından açıklandı.
Ne yazık ki Kilise bir kez daha Ptolemy'yi haklı buldu.Buluşlarının kilisenin hoşuna gitmemesinden dolayı Galileo ev hapsine mahkum edilmişti. Bu ceza ancak 359 yıl sonra papa tarıfından kaldırıldı.
Gailileo'nun teleskobu
Jeremiah Horrocks
Venüs geçişini gözlemleyen ilk kişidir. Ayrıca Güneş Dünya arası mesafeyi, Venüsün ve diğer gezegenlerin çaplarını daha hassas bir şeklide ölçtü. Ayın dünya etrafındaki yörüngesinin de elips şeklinde olduğunu ve bu yörüngenin güneş ve dünyanın çekiminden nasıl etkilendiğini keşfetti.
Isaac Newton
1687'de Philosophiae Naturalis Principia Mathematica adlı, Newton'un Hareket yasalarının da bulunduğu ve Keplerin Gezegenlerin hareketini açıkladığı kanunların da olduğu kitabını yayınladı.Newton cisimlerin yere düşmesinin Dünya ile diğer gök cisimleri arasındaki kütleçekimi nedeniyle olduğunu farketmesiyle astronomide çok büyük bir ilerleme sağladı.Bu teori Dünya merkezli evreninin imkansızlığını kanıtlıyordu.
Subrahmanyan Chandrasekhar
Yıldızların iç yapısı üzerine yaptığı geniş çalışmalar sonucu, özel görelilik kuramının yıldızlar üzerindeki etkisini tespit etti.Bir gemi turu sırasında hesap makinesi kullanmadan Chandrasekhar limitini hesapladı.
Henrietta Swan Leavitt
Macellan Bulutları'ndaki Cepheid değişken yıldızlarının bir kataloğunu yaptı.1912'de Cepheidlerin ışıma güçleri ve değişim periyotları arasındaki ilişkiyi bularak evrende uzaklıkların ölçülmesi yolunda büyük bir adım atmış oldu.Değişim periyodu ne kadar uzunsa ışıma gücü de o kadar fazlaydı.Bu keşfi daha sonra Hertzsprunq tarafından kullanılacaktı.
Ejnar Hertzsprung
Değişim periyotlarını ölçerek birçok Cepheid'in uzaklığını saptadı.Bu yöntem ile galaksilerin uzaklıkları da saptanabilir hale geldi.Örneğin Andromeda Galaksisi'nde bir Cepheid keşfedildiğinde galaksinin uzaklığı da kolayca öğrenilebildi.Bu keşfe de Hubble imzasını attı.
Edwin Hubble
Andromeda gibi, gökyüzünde gördüğümüz işik lekelerinin Samanyolu'nun çok uzağındaki diğer galaksiler olduğunu gösterdi.Böylece galaksiler evreni fikrine ilk adımın atılmasını sağladı.Cepheidleri kullanarak Andromeda Galaksisi'nin uzaklığını buldu.Bu bilinen evrenin boyutlarının sanılandan milyonlarca kat daha büyük olduğunu kanıtladı.Daha sonra galaksilerin bizden uzaklıkları ile doğru orantılı hızlarda bizden uzaklaştıklarını buldu.Genişleyen evren kavramı tüm bilim dünyasına büyük sürpriz oldu.Durağan evren fikrine sahip olan Einstein için bile!
Konu: ASTROLOJI TARİHİ 
Çarş. Mart 05, 2008 8:16 am
